Մերի Իսկանդարյան

Ծնվել է 1408 թվականի հուլիսի 17-ին՝ Ֆրանսիայի  Դոմրեմի գյուղում՝ աղքատ գյուղացիների ընտանիքում

։ Օժտված էր սուր մտքով, ողջախոհությամբ և միաժամանակ էլ ոգևորելու ընդունակությամբ, սակայն կրթություն չի ստացել։

Մանկուց ականատես է եղել Հարյուրամյա պատերազմի,

քանի որ անգլիական և բուրգունդական զորքերը հաճախ էին ասպատակում Դոմրեմիի շուրջ ընկած տարածքները։

13 տարեկանից Ժաննան լսել է «ձայներ» և տեսիլքներ է ունեցել, որոնցում նրան հայտնվում էին սրբեր և հրեշտակներ։

Մոլեռանդ կրոնապաշտ Ժաննա դ’Արկը հավատացել է, որ իրեն նախասահմանված է ազատագրել Ֆրանսիան։

1428 թվականին անգլո-բուրգունդական միացյալ զորքը պաշարեց Օռլեան քաղաքը։

Ֆրանսիայի գահի թագաժառանգ Շառլը փակվել էր Շինոնի ամրոցում և գրեթե ոչինչ չէր ձեռնարկում իր թագավորական լիազորությունների հաստատման համար։

Նույն ժամանակամիջոցին Ժաննան սկսում է հավատալ, որ իրեն երևացող տեսիլքները հրամայում են իրեն գնալ Օռլեան և մարտնչելով՝ վերջ դնել պաշարմանը։

Ժաննան դիմում է տեղական թագավորական զորքերի հրամանատար Ռոբեր դը Բոդրիկուրին՝ համոզելով նրան տրամադրել պահակազոր, որը կուղեկցի իրեն թագաժառանգի մոտ։ 

1429 թվականի մարտի 6-ին կայանում է Ժաննայի և թագաժառանգի հանդիպումը։

Սկզբում Ժաննային կասկածով են ընդունում, սակայն քիչ անց Շառլը հավատում է, որ նա ուղարկվել է Աստծո կողմից։

 1429 թվականի ապրիլին թագաժառանգի կողմից տրամադրված զորքով Ժաննան շարժվում է Օռլեան և համառ մարտերի արդյունքում 1429 թվականի մայիսի 8-ին վերացնում պաշարումը։

Նրա ղեկավարությամբ ֆրանսիական զորքերը մի շարք հաղթանակներ են տանում՝ հունիսի վերջին շարժվելով դեպի հյուսիս։

Ժաննայի և զորքերի ուղեկցությամբ Շառլը մտնում է Ռեյմս քաղաք, որի տաճարում 1429 թվականի հուլիսի 17-ին կայանում է Կարլոսի թագադրության արարողությունը։

Նա գահ է բարձրանում Կարլոս VII անունով։

Ժաննան ռազմական ղեկավար

Նշանակվելուց հետո զրահներ են պատրաստվում Ժաննայի համար (նա ստացել է հատուկ թույլտվություն Փաիթիերից աստվածաբանների հանձնաժողովի կողմից տղամարդկանց հագուստ կրելու համար)։

Նրա համար սուր էին գտել Սենտ-Կատրին դե Ֆիերբուիս եկեղեցում ՝ ըստ Ժաննայի հրամանով ։ Ըստ լեգենդի ՝ այս թուրը պատկանում էր Կառլ Մեծին։

Այնուհետև նա գնաց Բլոիս, որը նշանակվեց որպես բանակի հավաքման կետ, և արդեն բանակի գլխին նա երթով շարժվեց դեպի Օրլեան:Այն լուրը, որ բանակը ղեկավարվում է Աստծո առաքյալի կողմից, բանակում արտակարգ բարոյական վերելք առաջացրեց։ Հույսը կորցրած հրամանատարներն ու զինվորները, ովքեր հոգնել էին անվերջ պարտություններից, ոգեշնչվեցին և վերականգնեցին քաջությունը։

1429-ի ապրիլի 29-ին Ժաննան փոքր ջոկատով ներթափանցում է Օռլեաններ։ Մայիսի 4-ին նրա բանակը հաղթեց առաջին անգամ ՝ վերցնելով Սեն-Լուպի գավիթը։ Հաղթանակները հաջորդեցին մեկը մյուսի հետևից, և արդեն մայիսի 7-ից 8-ի լույս 2-ի գիշերը բրիտանացիները ստիպված էին  նահանջել քաղաքից։ Այսպիսով, այն խնդիրը, որը Ֆրանսիայի մյուս ռազմական ղեկավարները համարեցին անհնար, Ժաննա դ’Արկը լուծեց չորս օրվա ընթացքում։

Օռլեանի մերձակայքում տարած հաղթանակից հետո Ժաննան անվանվեց «Օռլեանի Կույս» (fr. La Pucelle d’Orléans): Օրը `մայիսի 8-ից առ այսօր, ամեն օր նշվում է Օռլեանում` որպես քաղաքի հիմնական տոն։

Կառլի երկմտությունն ու անվճռականությունը հիմք էին հանդիսացել այն բանի համար, որ Ժաննան իր հաջորդ ուղևորության ընթացքում հայտնվեց Լոուերի անգլիական ամրոցներում ՝ միայն հունիսի 9-ին։ Սակայն, այս անգամ նույնպես, նրա ղեկավարած բանակը գործեց արագ, վճռական և անսովոր հաջողությամբ։ Հունիսի 11-ին, բանակը մոտեցավ Բրիտանիայի կենտրոնական ամրակայված կետին Լոուերի վրա `Ջարջո։ Հաջորդ օրը Ջարջոն գրավվեց, հունիսի 15-ին Ժաննան խոսում է Մյունգ-Սուր-Լոուերում, հունիսի 16-ին` Բեժանսիում, և արդեն հունիսի 18-ին կայացավ Պաթի որոշիչ ճակատամարտը անգլիացիների հետ։ Անգլիական բանակի  հրամանատարներ՝ Թալբոտ և Ֆասթոլ։ Ճակատամարտն ավարտվեց բրիտանացիների ամբողջական պարտությամբ։  Թալբոտը գերի ընկավ,իսկ  Ֆասթոլը փախավ մարտադաշտից։  

Ժաննան գնաց թագավորի մոտ և խրախուսեց նրան ուղղեվորվել Ռեյմս ՝ ֆրանսիական թագավորների ավանդական թագադրման բայր։ Քարոզարշավի մեկնարկից առաջ Ժաննային հաջողվեց նաև հաշտեցնել թագավորին իր նախկին պաշտոնաթող Քենդալ Ռիշմոնի ՝ փորձառու ռազմական առաջնորդի հետ, որը նույնիսկ ավելի շատ միավորեց ֆրանսիացիներին։

Հունիսի 29-ին սկսվեց «անարյուն արշավը» Ռիմսի ուղղությամբ։ Բոլոր քաղաքները բացում էին դարպասները թագավորական բանակի առջև. հուլիսի 17-ին թագավորը հանդիսավոր կերպով օծվեց Ռեյմի տաճարում ՝ Ժաննա դ’Առքի ներկայությամբ, ինչը երկրում ստեղծեց ազգային ոգու անսովոր պոռթկում։ Բուրգունդյան Բիլիկը՝ Ֆիլիպ 3-րդ Բարեգործը չեկավ արարողությանը, և Ժաննան նրան նույն օրը նամակ գրեց ՝ հաշտության կոչով։

Թագադրվելուց հետո Ժաննան հորդորել է Չարլզին գրոհ իրականացնել Փարիզի վրա ՝ օգտվելով բրիտանական ճամբարի  անբարենպաստ իրավիճակից և խառնաշփոթից, բայց նա նորից սկսեց երկմտել։ Մայրաքաղաքի վրա հարձակումը սկսվել էր միայն սեպտեմբերին, բայց հարձակումը արագ դադարեցվեց։ Թագավորը հրաման տվեց բանակին նահանջել, իսկ սեպտեմբերի 21-ին բանակը կազմալուծվեց։

1430-ի գարնանը վերսկսվեցին ռազմական գործողությունները, բայց դանդաղկոտ էին։ Ժաննայի առջև անընդհատ խոչընդոտներ էր դնում թագավորական արքունիքը։ Մայիսին Ժաննան օգնության է հասնում Բուրգունդցիների կողմից պաշարված Կոմպենյին։ 1430 թվականի մայիսի 24-ին դավաճանության արդյունքում , Ժաննա դ՛Արկը գերեվարվում է բուրգունդցիների կողմից։ Չարլզ թագավորը, ով իրեն այդքան շատ էր պարտական, ոչինչ չէր ձեռնարկում Ժաննային փրկելու համար։ Շուտով, 10,000 ոսկե կենդանու համար, բուրգունդցիները Ժաննային վաճառեցին բրիտանացիներին։ Նոյեմբեր — 1430-ի դեկտեմբերին Ժաննան տեղափոխվեց Ռուեն։

Մահ

Համաժողովրդական պատերազմի ծավալը և Ժաննա դ’Արկի լայն ժողովրդականությունը վախեցրել են թագավորին և ազնվականությանը։ Ժաննան շարունակել է ղեկավարել անգլիացիների դեմ ռազմական գործողությունները մինչև 1430 թվականի մայիսի 23-ը, երբ անգլիացիների դաշնակից բուրգունդացիները նրան գերի են վերցրել և հանձնել անգլիացիներին 10 հազար լիվր գումարի դիմաց։ Անգլիացիները մեղադրել են նրան վհուկության և հերետիկոսության մեջ։ Ռուան քաղաքում եկեղեցականներից կազմված ատյանը կանխատեսելի դատավճիռ է կայացրել. Ժաննա դ’Արկը մեղավոր է ճանաչվել՝ սկզբում դատապարտելով ցմահ բանտարկության, այնուհետև՝ մահապատժի։ 1431 թվականի մայիսի 30-ին նրան այրել են Ռուանի Հին շուկայի հրապարակում։ Մահապատիժը իրականացնողները երկու անգամ նորից են այրել արդեն մահացած մարմինը՝ չցանկանալով, որ նրա մարմնից մնացորդներ մնան ու մասունք դառնան։

Posted in Պատմություն 7

---