Մերի Իսկանդարյան

 

Ա՜խ, ես երանի
Կայծա՜կ լինէի,
Որոտ-ճայթյունով
Մըռայլ ամպերից

Ժայթքեի ըմբոստ,
Զարկեի ուժգին,
Պատռեի խավար
Կամարը երկնի,
Ցույց տայի մարդուն

Գաղտնիքը վերին,
Որ տեսներ՝ այնտեղ
Ի՞նչ բան կա ահեղ,
Կամ ո՞վ է նըստած,
Եվ ո՞ւր է աստված

Կայծա՜կ լինէի,
Որոտ-ճայթյունով
Մըռայլ ամպերից

Ժայթքեի ըմբոստ,
Զարկեի ուժգին,
Պատռեի խավար
Կամարը երկնի,
Ցույց տայի մարդուն

Գաղտնիքը վերին,
Որ տեսներ՝ այնտեղ
Ի՞նչ բան կա ահեղ,
Կամ ո՞վ է նըստած,
Եվ ո՞ւր է աստված:

Անծանոթ բառեր

Որոտ-կայծակ

ճայթյուն -ուժեղ ձայն

Ժայթք-հազվադեպ

ըմբոստ  -չհամաձայնվող

խավար -լույսի բացակայութհուն

Կամար-դարպաս

երկին -երկինք

Հատված Բ

 

Մյուս օրը աղվեսը ետ գալիս է, թե՝ Չախչախ թագավորը մի քիչ ակն ու մարգարիտ ունի, ձեր կոտը տվեք, չափենք կբերենք։

Կոտն առնում է տանում։ Մի մարգարիտ է գտնում, կոխում է կոտի արանքը, էլ ետ իրիկունը ետ բերում։

— Օֆ,— ասում է,— մեռանք մինչև չափեցինք։ Թագավորը կոտը թափ է տալի, մարգարիտը դուրս է թռչում։ Մնում է զարմացած, թե էս Չախչախ թագավորն ինչքան հարուստ պետք է լինի, որ ոսկին, ակն ու մարգարիտը կոտով է չափում։

Անց է կենում մի քանի օր։ Մի օր էս աղվեսը գալիս է թագավորի մոտ խնամախոս, թե՝ Չախչախ թագավորը պետք է ամուսնանա, քու աղջիկն ուզում է։

Թագավորն ուրախանում, աշխարհքով մին է լինում։

— Դե գնացեք, ասում է, շուտ արեք, հարսանիքի պատրաստություն տեսեք։

Թագավորի պալատում իրար են անցնում, հարսանիքի պատրաստություն են տեսնում, իսկ աղվեսը ջաղացն է վազում։

Վազում է ջաղացպանին աչքալույս տալի, թե՝ հապա թագավորի աղջիկը քեզ համար ուզել եմ։ Պատրաստ կաց, որ գնանք հարսանիք անենք։

— Վա՜յ, քու տունը քանդվի, այ աղվես, էդ ի՞նչ ես արել,— ասում է վախեցած ջաղացպանը։— Ես ով, թագավորի աղջիկը ով։ Ոչ ապրուստ ունեմ, ոչ տուն ու տեղ, ոչ մի ձեռք շոր… հիմի ես ի՞նչ անեմ..

— Դու մի վախենա, ես ամեն բան կանեմ, հանգստացնում է աղվեսն ու ետ վազում թագավորի մոտ։

Վազելով ընկնում է պալատը. Հայ-հարա՜յ, Չախչախ թագավորը մեծ Գանգեսով գալիս էր, որ պսակվի։ Ճամփին թշնամի զորքերը հանկարծ վրա տվին, մարդկանց կոտորեցին, ամեն բան տարան։ Ինքը ազատվեց փախավ։ Ձորում մի ջաղաց կա, եկել է մեջը մտել: Ինձ ուղարկեց, որ գամ իմաց անեմ, շոր տանեմ, գա պսակվի շուտով գնա իր թշնամիներից վրեժն առնի։

Թագավորը իսկույն ամեն բան պատրաստում է, տալիս աղվեսին, հետն էլ շատ ձիավորներ է դնում, որ պատվով ու փառքով իր փեսին պալատ բերեն։

Գալիս են հանդեսով ջաղացի դռանը կանգնում։ Ջաղացպանի քուրքը հանում, թագավորի շորերը հագցնում, նստեցնում են նժույգ ձիուն։ Շրջապատված մեծամեծներով, առջևից ձիավորներ, ետևից ձիավորներ, էսպես հանդեսով բերում են թագավորի պալատը։ Իր օրում պալատ չտեսած ջաղացպա՛ն, շշկլված, բերանը բաց մին չորս կողմն է նայում, մին հագի շորերին է նայում, խլշկոտում ու՝ զարմանում։

— Էս ինչու չտեսի նման դես ու դեն է նայում, աղվես ախպեր,— հարցնում է թագավորը։— Կարծես տուն չլինի տեսած, շոր չլինի հագած։

— Չէ, դրանից չի,— պատասխանում է աղվեսը։— Նայում է ու համեմատում իր ունեցածի հետ, թե իր ունեցածը որտե՜ղ, էս որտեղ…

Նստում են ճաշի։ Տեսակ- տեսակ կերակուրներ են բերում։ Ջաղացպանը չի իմանում՝ որին ձեռք տա կամ ինչպես ուտի։

— Ինչո՞ւ չի ուտում, աղվես ախպեր,— հարցնում է թագավորը։

— Գալու ժամանակ ճամփին որ կողոպտեցին, նրա համար միտք է անում։ Չեք կարող երևակայել, տեր թագավոր, թե ինչքան բան տարան և վերջապես ինչ անպատվություն էր էդ մեր թագավորի համար։ Ինչպե՞ս հաց ուտի,— պատասխանում է աղվեսը հառաչանքով։

— Բան չկա, դարդ մի անի, սիրելի փեսա, աշխարհք է, էդպես էլ կպատահի,— խնդրում է թագավորը։— Այժմ հարսանիք է, ուրախանանք, քեֆ անենք։

Ու քեֆ են անում, ուտում, խմում, ածում, պար գալի, յոթն օր, յոթ գիշեր հարսանիք անում։ Աղվեսն էլ դառնում է քավոր։

1,Հատվածը սովորել շատ լավ կարդալ, պատմել:

2,Կարմիրով նշված բառերի բացատրությունը բառարանում նայիր, սովորիր:

3,Մանուշակագույնով նշված դարձվածքների իմաստները բացատրիր:

4,Վերնագրիր հատվածը

 

 

 

1.Կարդա Գ հատվածը և կազմիր հարցեր այդ հատվածի վերաբերյալ:

1. Ինչպես աղվեսը խաբեց Շահ-Մար թագավորին:

      2. Ինչպես ջաղացպանը դարձավ Չախչախ թագավոր:

       3. Հեքիաթի որ հերոսին կուզեիր նմանվել և ինչու:

2.Հատվածը սովորիր պատմել:

3.Կարմիրով նշված բառերը բաժանիր բաղադրիչների, յուրաքանչյուրի            դիմաց նշիր բառի տեսակը ըստ կազմության:

Նախիր-չի բաժանվում,պարզ բառ

Ընդարձակ-ընդ+արձակ ?

Աղուհաց-աղ+հաց, բարդ բառ

Փոշի-չի բաժանվում, պարզ բառ

Ոսկեզօծ-ոսկի+օծվել, բարդ բառ

Կարգադրություն-կարգ+դրություն, բարդ բա

Էսօր-այս+օր,բարդ բառ

4.Թվարկիր հեքիաթի հերոսներին, բնութագրիր յուրաքանչյուրին մեկ դիպուկ բառով:

Աղվես-խորամանկ

ջաղացպան-ազնիվ

թագավոր-միամիտ

5.Հնձվորներից մեկը տուն գալով, ինչպե՞ս կպատմի կնոջը պատահածի մասին:

Աշխատում էինք, մեկ էլ մի աղվես եկավ ասեց, որ ձեզ հարցնեն ում արտն է, կասեք՝ Չախչախ թագավորի: Էդպես էլ արեցինք, բայց չհասկացանք ինչ էր պատահել:

 

1. Կատարել գումարում

1/3+5/3=6/3

2/5+6/5=8/5

9/13+8/13=17/13

13/15+2/15=15/15

1/2+7/2+9/2=17/2

3/4+14/4+6/4=23/4

9/15+8/15+12/15=29/15

1/2+1/2+1/2=3/2

1/5+7/5+9/5=17/5

4/13+5/13+1/13=10/13

1/9+3/9+5/9=9/9

Մենք գնացել էինք Սևաբերդ մեր շատ սիրելի ընտրության խմբով։ Սևաբերդում մենք սահեցինք սահնակների վրա, ձյունոտվեցինք, սառեցինք, բայց շատ ուրախ էինք, որ այդքան ձյուն տեսանք: Հետո գնացինք փոխվելու մեքենայի մեջ, իսկ հետո թեյ խմեցինք և գնացինք դեպի Երևան։

Ես կարդում և խորհուրդ եմ տալիս կարդաք«Մերին պարտեզում» գիրքը:Ինձ այդ գիրքը շատ-շատ է դուր եկել,այդ գիրքը մի փոքրիկ աղջնկակի մասին էր:Այն շատ հետաքրքիր և արկածային է:

Իսկ հիմա մի փոքր կպատմեմ:Կար չկար մի տարտեզ կար գեղեցիկ ծաղիկներով, կանաչ խոտերով և իհարկե Մերի անունով մի աղջնկակ: Մերին թափառական էր և նա մայր և հայր չի ունեցել, Մերին ուներ միայն ճղճղած հագուստ, նրան ոչ մեկ ուշադրություն չեր դարձնում հանկարծ Մերին իր համար այգում նստած տխուր տխուր հայս չունենալով որ ոչ մեկ չի մոտենա նրան մի տատիկ և մի փոքրիկ շունիկ մոտեցան նրան տատիկը ասաց արի ինձ հետ, Մերին մտածում էր որ նրան վատ բան կանի բայց քիչ մտածելուց հետո երբ նա հասկացավ որ տատիկը բարի է նրանք ճանապարհ ընկան դեպի գյուղի տնակը, տատիկը նրան ուտելիք և թեյ տվեց նա կերավ, և նա մինչև կյանքի վերջ անցկացրեց այդ տանը:

Կոտորակները ընդհանուր հայտարարի բերելը

Օրինակ՝

𝟑𝟒 և 𝟏𝟔 կոտորակները բերենք ընդհանուր հայտարարի։

Դրա համար գտնենք [4,6]=12

Այդ կոտորակների ամենափոքր ընդհանուր հայտարարը

12-ն է.

12։4=3

12։6=2

𝟑‧𝟑𝟒‧𝟑=𝟗𝟏𝟐 և 𝟏‧𝟐𝟔‧𝟐=𝟐𝟏𝟐

Առաջանդրանքներ

Կոտորակները բերեք ընդհանուր հայտարարի

· 𝟐/𝟓 և 𝟕/𝟐𝟓=10/25 և 7/25

· 𝟒/𝟓 և 𝟔/𝟕=28/35 և 30/35

· 𝟕/𝟏𝟐 և 𝟐/𝟑= 7/12 և 8/12

· 𝟏/𝟏𝟎 և 𝟗/𝟒=2/20 և 45/20

· 𝟑/𝟏𝟏 և 𝟓/𝟔=6/22 և 20/22

· 𝟗/𝟏𝟏 և 𝟒/𝟑=27/33 և 44/33

· 𝟏𝟏/𝟐𝟎 և 𝟑/𝟓=11/20 և 12/20

· 𝟕/𝟑𝟎 և 𝟖/𝟏𝟓=7/30 և 16/30

· 𝟏/𝟐𝟕 և 𝟐/𝟗=1/27 և 6/27

· 𝟏𝟏/𝟓 և 𝟒/𝟏𝟑=143/65 և 20/65

· 𝟓/𝟔 և 𝟑/𝟒𝟖=40/48 և 3/48

· 𝟗/𝟏𝟎𝟎 և 𝟕/2𝟓=9/100 և 28/100

· 𝟔/1𝟑 և 𝟑/𝟐= 12/26 և 39/26

· 𝟕/𝟐𝟕 և 𝟓/𝟑=7/27 և 45/27

· 7/55 և 3/11=7/55 և 15/55

· 5/49 և 12/7=5/49 և 84/49

· 𝟏𝟑/𝟓 և 𝟓/𝟔=78/30 և 25/30

· 𝟐/𝟏𝟑 և 𝟏𝟓/𝟐=4/26 և 195/26

· 𝟏/𝟏𝟓 և 𝟖/𝟒𝟓=3/45 և 8/45

· 𝟏𝟏/𝟏𝟎 և 𝟑 /𝟓=11/10 և 6/10

Առաջադրանքներ դասարանում Կոտորակները բերեք ընդհանուր հայտարարի

5/3 և 4/6=10/6 և 4/6

5/6 և 7/12= 10/12 և 7/12

1/18 և 5/6= 1/18 և 15/18

3/5 և 4/15= 9/15 և 4/15

1/10 և 4/25=5/50 և 8/50

2/3 և 3/4= 8/12 և 9/12

3/2 և 5/3= 9/6 և 10/6

1/12 և 3/4=1/12 և 9/12

14/5 և 4/7=98/35 և 20/35

5/2 և 3/15=75/30 և 6/30

12/100 և 6/25= 12/100 և 24/100

6/13 և 4/7=42/91 և 52/91

7/12 և 5/10= 35/60 և 30/60

7/100 և 3/25= 7/100 և 12/100

5/4 և 12/14= 35/28 և 24/28

1/12 և 5/6=1/12 և 10/12

5/12 և 3/7=35/84 և 36/84

1/15 և 5/4= 4/60 և 75/60

9/10 և 5/7=63/70 և 50/70

Առաջադրանքներ տան համար

Կոտորակները բերե՛ք 24-ի հավասար ընդհանուր հայտարարի.

3/2 և 5/6= 36/24 և 20/24

¾ և 17/6=18/24 և 68/24

13/6 և 14/3=52/24 և 112/24

1/12 և 5/8=2/24 և 15/24

Կոտորակները բերե՛ք ընդհանուր հայտարարի .

1/6 և 8/15=5/30 և 16/30

8/3 և 7/12=104/39 և 21/39

1/48 և 75/12=48/48 և 300/48

9/50 և 24/25=9/50 և 48/50

Մրրիկ-պտտահողմ

թեպետ-թեկուզ

զարկերի-հարված

ցիրուցան-թափթփված

անվեհեր-անվախ, խիզախ

 

Սևաբերդ

Ակունք համայնքի Սևաբերդ գյուղ

Մակերես` 15.92կմ²

Բնակչություն` 265

 

Քարտեզը👇

 

Ահա նկարը

Գրե՛ք այն կոտորակը, որին հավասար է տրված բաժինների գումարը

 

1/7+1/7+1/7+1/7=4/7

 

1/48+1/48+1/48+1/48=4/48=1/12

 

Բաժինների գումարի տեսքով ներկայացրե՛ք սովորական կոտորակները

 

7/9=1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9

 

14/5=2+4/5=2+1/5+1/5+1/5+1/5

 

28/3=9+1/3

 

8/9=1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9

 

Քանի՞ աստիճան է ուղիղ անկյան 5/6 մասը: 180:6*5=150

 

4. Քանի՞ դմ է

 

2/5 մ-ը= 4դմ

 

3/20 կմ-ը= 15դմ

 

Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրեու դեպքում կստացվի ճիշտ հավասարություն

 

6 x 18=(49+5)x2=108

 

(2×1)x48=96

 

Կատարե՛ք գործողությունները

 

(93120-3620): (482+234)=89500:716=125

 

(696259-1435) : (392+2752)=694824:3144=221

 

Կոտորակների հավասարության պայմանի հիման վրա ստուգե՛ք, թե իրար հավասար են հետևյալ կոտորակները

 

4/3 և 12/36-ոչ

 

88/16= 11/2-այո

 

21/14 և ¾- ոչ

 

4/3 և 16/4- ոչ

 

Աստղանիշի փոխարեն տեղադրեք այն թիվը, որի դեպքում կստացվի հավասարություն

 

2/5 = 8/20

 

2/3 = 18/27

 

7/8 = 21/24

 

1=2/2